kl kz



>
Как правильно класть плитку. Как класть плитку на стену быстро. Класть плитку своими руками. Как выбрать ламинат для квартиры. Какой лучше выбрать ламинат сегодня. Какого цвета выбрать ламинат. Как правильно клеить обои. Как клеить обои на потолок вертикально. Как правильно клеить углы обоями. Интересные самоделки своими руками. Качественные самоделки своими руками фото. Самоделки для дома своими руками. Как сделать потолок в доме. Чем лучше утеплить потолок дома на сегодняшний день. Утепление потолка дома своими руками. Бизнес идеи с минимальными вложениями. Успешные идеи малого бизнеса с нуля. Прибыльные бизнес идеи. Как сделать мебель своими руками. Сделать деревянная мебель своими руками. Сделать мебель своими руками видео. Опалубка для фундамента. Как сделать опалубку для фундамента быстро. Опалубка для фундамента купить.
Аудан паспорттары
Шемонаиха ауданы
Шығыс Қазақстан облысы
Өскемен қаласы
Риддер қаласы
Алтай ауданы
Глубокое ауданы
Зайсан ауданы
Катонқарағай ауданы
Күршім ауданы
Самар ауданы
Тарбағатай ауданы
Ұлан ауданы
Өңірлік мерзімді басылымдар
Шығыс Қазақстан Интернетте
Қала мен аудан әкімшіліктері
Мәдениеті мен өнері
Облыс басқармалары
ШҚО жұмыс орындары
Солдатты қалай іздеу керек?
Туристерге
Тарих беттерінен
Ескерткіштер
Өскемен жайлы не білесіз?
Өскемен қаласының тарихы
Өскемен қаласындағы көшелер тарихы
Маңызды оқиғалар
ШҚО ауылдарының тарихы
«Туған өлкем – тұнған тарих» дәрістер циклы
Тәуелсіздік хроникасы
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Алтын Алтай фольклоры
Алтай аңыздары
Шығыс Қазақстанның музыкалық мұрасы
Шығыс Қазақстанның әдеби мұрасы
Өлке табиғаты
Табиғи қорықтар
Табиғи ресурстар
Шығыс Қазақстанның 25 ғажайып орны
Шығыстың шипажайлары
Барлық-Арасан шипажайы
«Баян» шипажайы
Рахман қайнары
Уба шипажайы
Киелі орындар
Берел қорымы
Қоңыр әулие үңгірі
Шілікті алқабы
Ашутас
«Алаш арыстары» үйі (Семей қ.)
Семей полигоны құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» монументі (Семей қ.)
Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалды үйі (Семей қ.)
«Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені
Қозы Көрпеш пен Баян сұлу мазары
Мұзтау
Абылайкит
Өлкетану альманағы
Өлкетану альманағы 2024
Өлкетану альманағы 2023
Өлкетану альманағы 2022
Өлкетану альманағы 2021
Өлкетану альманағы 2020
Өлкетану альманағы 2019
Өлкетану альманағы 2018
Өлкетану альманағы 2017
Өлкетану альманағы 2016
Өлкетану альманағы 2015
Өлкетану журналы 2014
Өлкетану альманағы 2013
Әріптестеріміздің шығармашылығы
Геология
Өлке зерттеушілері
Тарих. Этнография. Мәдениет
Қаламгерлер жайында
Білім беру
Ономастика
Дін
Шығыс Қазақстан соғыс жылдарында
Соғыс балалары
Кеңес Одағының батырлары
Ардагерлер еске алады
Соғысқа қатысушылар
Партизандар қозғалысы
Сұрапыл жылдар хроникасы
Тылдағы аналар
Тылдағы ерен еңбек
30 - Гвардиялық дивизия
Брест қамалын қорғауға қатысқан шығысқазақстандықтар
Еңбек армиясы
Бейнетоптама
Мультимедиялық топтама
Шығыс Қазақстанның әдеби және есте қаларлық орындары
Қ. Мұхамедханов: библиографиялық көрсеткіш
Виртуалды көрмелер
#Әуезов125

Қазақстан - Ұлы Дала Елі

ulydala ru

Tohtarov TҮстіміздегі жылы Кеңес Одағының батыры, жерлесіміз Төлеген Тоқтаров 100 жасқа толады. Ол 1920 жылы Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданының Қарақұдық ауылында дүниеге келген. Лениногор қаласының №10 қазақ мектебінде оқыған. Төлеген жастық шағынан адал, бір сөзді, өзіне де өзгеге де қатаң талап қоя білетін болып өседі. 1938 жылы он жеті жасында қорғасын заводына жұмысқа түседі. Соғыс басталған кезде өз еркімен соғысқа аттанады. Бұл 1941 жыл болатын. Генерал Панфилов атындағы 8-ші Гвардиялық дивизияның автоматшылар ротасында жүрген кезде өзінің батырлығымен, тапқырлығымен майдандастарының зор сүйіпеншілігіне бөленеді. Қарулас жолдастарын үнемі ерлікке, жеңіске бастап жігерлендіріп отыратын. «Ажалдың көзіне тура қара, кірпік қақпа, сонда сенен ажал қорқады, сен жеңесің»,- дейтін. Сөйткен Төлеген, ер Төлеген ерлікпен қаза табады. Төлеген Тоқтаровтың есімі аталса менің ойыма «Жас қазақ» әні оралады.

«Жас қазақ» әнін естіген сайын менің көз алдыма майдан даласы, атылған снарядттар, оң қолына көтерген автоматымен жауға қарсы ұмтылған қайсар қазақ елестейді. Төлегеннің майдандағы ерлігін көзімен көрген, сол бөлімнің саяси жетекшісі болған Совет Одағының батыры, белгілі жазушы М.Ғабдуллин Төлеген жайында жазған естелігінде былай дейді: «...1942 жылдың ақпаны... Түс кезінде немістер батыл күшпен қайта шабуыл жасады. Бұл жолы немістердің шабуылына бүкіл батальон автоматшылары аттанды. Нағыз күшті соғыс басталды. Шайқас кезінде оқ дәрісі таусылған Төлеген ішінен ауыр жараланды. Төлеген «әуп» деп орнынанатып тұрды да, салбырап шыққан жаралы ішегін қарнына қысып, автоматын қолына ала жүгірген бетімен неміс офицерінің қақ басынан періп жіберді. Офицерді жайратып салып, қайта орала бергенде жаудың қайта атылған пулемет оғы оның кеудесіне тиді. Есіл ер Төлеген осындай ерлік өліммен қаза болды. Төлегеннің сүйегі Бородиноның күн шығыс шетіндегі төбеге жерленді...» -дейді. Неткен ерлік, қандай жанкештілік! Төлегеннің ерлігі аңызға айналды. Саяси жетекші М.Ғабдулиннің жанында писарь болып, санитарлық нұсқаушы болып жүрген композитор Рамазан Елебавқа батырдың ерлігі қатты әсер етеді. Ол жайлы ән нұсқасы орала берді. Соңында жаңа ән туды. Қазан революциясының 25 жылдық мерекесі қарсаңында, 1942 жылы Калинин майданына Алматыдан бір топ артистер келеді. Құрамында Елубай Өмірзақов, әнші Жүсіпбек Елебековтер бар. Бұл жайлы белгілі жазушы Ғабиден Мұстафин өз естелігінде былай дейді: «Панфилов дивизиясына келгенімізде жауынгерлер бізге өнер көрсетті. Осы жолы Рамазан Елебаев гармонға қосып, өзінің «Жас қабірдің басында» деген әнін айтты.Өлеңнің сөздері маған ұнамады, тым жылауықтау көрінді. Кейін Жүсіпбек маған «Елебаевтың әні жақсы екен. Әттең, сөзі бұзып тұр.Сен осыған жаңадан сөз жаз», -деп қоймады. Сөйтіп, майданда жүріп, әлгі әнге сөз жаздым. «Жас қазақ» деп ат қойдым. Жүсіпбек осы әнді үйреніп, елге алып қайтты» -дейді. Кең тыныспен қайғылы да баяу басталып, ашу-ызамен шырқау биікке самғап, Төлегендей ерді жоқтағандай сарынмен барып аяқталады. Рамазан осылай майдан даласында, окопта туған әнін елге жібереді. Өзі майдан даласынан қайтпай қалады. Ерлікпен қаза табады. Рамазан Елебаевтың бұрындары шығарған «Жолдастар», «Аэроплан, «Қызыл әскерлер маршы» сияқты шығармалары бар. Сонымен, сөзі мен әні кереметтей қауышқан «Жас қазақ» әні Төлегендей батырға қойылған ескерткіш іспетті. Менің айтпағым, жастарды отансүйгіштікке тәрбиелейтін осындай өнер туындылары кеңінен насихатталып отырса демекпін.

Рауза Исмурзина

Өскемен қаласы

М.О. Әуезовтың өмірі мен шығармашылығына байланысты викторина біліміңді тексер

Викторина!

pllinkz

А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасы

шығыс қазақстан әдеби картасы

Шығыс Қазақстан танымал есімдер

addressbook001

addressbook002

© А.С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан Облыстық Кітапханасы | Восточно-Казахстанская областная библиотека имени А.С. Пушкина. 1998-2024
Besucherzahler
счетчик посещений